Richard Pococke, A DESCRIPTION OF THE EAST AND SOME OTHER COUNTRIES, London, Printed for the Author, by W. Bowyer, and sold by J. and P. Knapton, MDCCXLIII-MDCCXLV [1743-1745] (1. baskı). 310; 308 s, metin içinde ve metin dışında birçok plan, kroki, gravür ve harita (bazıları katlanır / çift sayfa), ex-library, 40 x
25 cm (folyo), bez ciltlerinde. Ortadoğu üzerine gravürlü seyahatnamelerin en önemlilerinden biri...
Richard Pococke’un kitabı Ortadoğu üzerine yazılmış seyahatnamelerin en ünlü ve kapsamlılarındadır. Kitap basıldığı dönemde büyük ilgi görmüş, Fransızca, Almanca ve
Felemenkçe’ye çevrilmiştir. Önde gelen bir aileden olan İngiliz Richard Pococke (1704-1765) Cambridge’de öğrenim görür, piskoposluk kayyumu rütbesini alır. 1733-1736
yılları arsında kuzeniyle birlikte önce Avrupa’da Fransa, İtalya, Almanya, Avusturya, Polonya, Macaristan’ı gezer; daha sonra ise 1737’den başlayarak üç yıl boyunca Mısır,
Kutsal Topraklar, Kıbrıs, Girit, Ege adaları ve Anadolu ile o zaman için alışılmamış bir seyahat hedefi olan Yunanistan’ın Rumeli ve kuzey kısımlarını gezer. 1747-1760
yıllarında İrlanda’yı gezer ve 1765’den sonra piskopos sıfatıyla Britanya’da seyahat etmeyi sürdürür. Beklenmedik durumlarla dolu olan Doğu seyahati sırasında Mısır’da
ortodoks patrik tarafından kabul edilir ve Yahudiye’de Ölü Deniz sularında yüzer. Seyahatnamesinde ayrıca Kıbrıs, Girit, Psara, Lezbos (Midilli), Bozcaada (Tenedos), Limnos
(Limni), Samos (Sisam) ve Patmos adalarına özel bölümler ayırır ve Karadeniz’i de (Eukseinos Pontos) betimler. Anadolu’dayken İzmir, Ayvalık (Kidonies), Efes, Karya
(Muğla, Denizli) yöresini, Frigya İerapolis’ini (Pamukkale), Ankara, Truva, Bithynia (Kocaeli, Bolu, Bursa), ve en son olarak İstanbul ve Trakya’yı gezer. Selânik’e varır ve kara
yolundan Farsala (Çatalca), Lamia (Zituni), Euboia (Eğriboz), Kopaida ve Thiva’dan (Istefa) geçip Atina yakınlarındaki Fyli ve Atina havzasına gelir. Voyvodaya hediyeler sunup
şehrin anıtlarını serbestçe gezer ve Eleusis’ten geçerek Korint, Patras ve Kefalonya’ya devam eder. Edward Gibbon’un “şaşaalı eser” diye nitelediği seyahatnamesi edebî uslup
yoksunluğuna rağmen sağduyu ve titizlikle yazılmıştır. Strabon, Herodotos, Sicilyalı Diodoros, Plinius, Ptolemaios, Pomponius Mela, Pausanias, Filostratus, Aelianus Tacticus
gibi antik yunan ve latin yazarlara birçok gönderme yapan yazar yaşadığı sürece eseri okurlar tarafından sevilir. Kitapta Osmanlı yönetimi, ticaret, örf ve adetler, mimarlık ve
doğa tarihi hakkında geniş bilgi bulunmaktadır. Ayrıca Mısır anıtları hakkında ayrıntılı betimlemeler; Mekke’ye giden kervanın yüzlerce deve, yük ve hacılarına ilişkin ayrıntılı
bir katalog; Selânik anıtları betimlemesi; Nil nehrinin taşmasına ilişkin su düzeyi cetvelleri; İskenderiye patrikhanesine bağlı şehir, merkez kiliseler ve piskoposlar katalogu
gibi konular da yer almaktadır. G. Sandys’in kitabındaki alışılmamış resimlemeden sonra ve öncü J. Stuart ile N. Revett’in çözümlemeli resimlemesinden önce gerçekleşen
Pococke’ın bu görsel yapıtı en güç beğenir okurları bile tatmin edecek durumda olur. Kişisel yaşantıları dışında başka yazarlardan aşırmalar da içeren bu etkileyici eser dışında
Pococke 1752 yılında seyahati sırasında toplamış olduğu yazıtları da “Inscriptiorum Antiquarum Graec et Latin Liber” başlığı altında yayınlar. Doğu’ya yaptığı gezileri anlatan
seyahatnamesi Mısır anıtlarını ilk kez ayrıntılı biçimde betimleyen eserlerden biridir. Lübnan’dan getirmiş olduğu tohumlardan meydana gelen sedir ormanı İrlanda’da varlığını
sürdürmektedir. Pococke’un, gezileri boyunca biriktirmiş olduğu arkeolojik eserlerin tümü 1766 yılında Londra’da satılmıştır. Blackmer 1323, Atabey 965