PLUTARCHU CHAIRÕNEÕS TA SÕZOMENA HAPANTA = PLVTARCHI CHAERONENSIS QVAE EXSTANT OMNIA: ET DOCTORVM VIRORVM NOTIS, ET
LIBELLIS VARIANTIVM LECTIONUVM EX MSS. CODD. DILIGENTER COLLECTARUM; ET INDICIBVS ACCVRATIS, Hermann Cruser, Guilielmus Xylander, Francofurti,
apud Andreae Wecheli Heredes, Claudium Marenıum, & Ioannem Aubrium, MDXCIX [1599] 2 cilt: c.1 - [12]+1052+114+[16] s; c.2 - [4]+1147+56+80+[17] s; Yunanca
- Latince paralel metin.
Yunan tarihçi, biyografi ve deneme yazarı Mestrius Plutarchus (MS. 46 - 120?) Delfi'nin yaklaşık 35 km doğusunda bulunan Chaeronea, Boeotia Yunanistan'da iyi bir ailenin
çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Plutarkhos ciltlerce eser yazmış olduğu belirtilmektedir. Lampria Katalogu adlı bir antik katalog listesinde 227 eseri olduğu bildirilmiştir.
Elimize geçen eserleri Paralel Yaşamlar ve Moralia adlı iki toplanmış eserdir. Avrupa'da uzun suren karanlık ortaçağlarda ve özellikle 1054de Hıristiyan Kilisesi'nin Katolik
ve Ortodoks olarak tümüyle bölünmesinden sonra Plutarkhos'un eserleri Ortodoks Kilisesinin ana dili olan Yunanca olduğu için ancak Bizans'da hala okunmaya devam etmiş
fakat Batı Avrupa'da unutulmaya yüz tutmuştur. Plutarkhos 1559da Fransız yazar Jacques Amyot'un Fransızcaya tercümesi ile tekrar popüler olmaya başladı. Müzayedeye
sunduğumuz, bu ünlü filofoz ve tarihçinin metinlerinin biraraya getiren ilk derli toplu yayınlardan biridir. Müzayedeye sunulan eserin ilk cildi Plutrakhos’un Paralel Yaşamlar
başlığıyla bilinen metinlerini, 2. cilt ise felsefi metinlerini içeren Moralia’yı kapsamaktadır. Paralel Yasamlar eserinde 23 çift kişinin yaşamları ve 4 tane de çift olmadan tek
kişi olarak incelenen yaşam bulunmaktadır: Bunlar Solon, Themistocles, Aristides, Pericles, Alcibiades, Nicias, Demosthenes, Philopoemen, Timoleon, Sirakuza'li Dion, Büyük
İskender, Eprisu'lu Pyrrhus, Romulus, Numa Pompilius, Coriolanus, Aemilius Paullus, Tiberius Gracchus, Gaius Gracchus, Gaius Marius, Sulla, Sertorius, Lucullus, Pompey, Jül
Sezar, Cicero, Mark Antony ve Marcus Junius Brutus. Bu eserin içerdiği bazı kişilerin yasam öykülerinin kaybolduğu bilinmektedir. Bunlar arasında Herakles, Makendonyalı
II. Filip ve Scipio Africanus. Elimizde bulunan metinlerin çoğunun yazmalardan yazmaya geçirilirken kısaltıldığı bilinmektedir. Diğer taraftan çoğuna da yazmadan yazmaya
geçirilirken diğer yazarlar tarafından katkılar ve değişiklikler yapılmıştır. Plutarkhos eserinden tarihe verdiği önemi sadece incelediği bir kişinin iyi ve kotu karakterinin diğer
kişilerin hayatlarına ve kaderlerine olan etkilerine bağlamaya çalışmıştır. Bazı çok önemli yeni devir açan olaylara sadece dokunmakla yetinmiş ama eserinin büyük bir kısmında
inceldiği kişi hakkında kısa ilgi çekici fıkralara ve hiç önemsiz tesadüfi ıvır zıvır olaylara büyük yer vermiştir. Bu tutumunu açıklaması, bu önemsiz görünen olayların o kişinin
çok unlu olan ve iyi bilinen hareketlerinden çok daha açıkça incelediği kişinin karakterini açığa vurduğu önerisidir. Ortaya çıkardığı kişi tasvirlerini bir ressamın hazırladığı
portreyi hazırlarken en küçük ayrıntılara verdiği dikkate benzetmiş ve kişinin yasam öyküsünde onun fiziksel görünüşüyle ahlaki yapısı arasındaki ilişkiyi ortaya çıkartmaya
büyük gayret göstermiştir. Bu şekilde sonradan ortaya çıkan moral felsefe incelemelerinin öncüsü olmuştur. “ Ben tarih yazmıyorum ama yaşamlar hakkında yazıyorum.
Tarihsel en şanlı yapım ve hareketlerde her zaman erdemlik veya kötülük göstergeleri bulunmayabilir. diğer taraftan, binlerce olu ortaya çıkartan bir savaş çarpışmasına
karşılık olarak, bir laf veya bir ufak hareket gibi ufak davranışlar çok kere bir kişinin karakteri hakkında çok daha derin anlayış yaratıp karakteri açığa çıkartır.