Pierre Loti, AZIYADÉ, Calmann-Lévy, Paris, [1936]. 247, [2] s,
23 x 18 cm, kağıt kapağında.
Resimler Auguste Leroux’nun kaleminden çıkmıştır. Pierre Loti, Aziyadé
ile, bir Türk asilzadesinin haremindeki o genç kadınla 1877’de karşılaştı.
Kısa ama çılgınca bir aşk yaşadılar. Neden sonra yeniden İstanbul’a
döndüğünde genç kadının kahrından öldüğünü öğrendi. Kalbinden asla
atamadığı kadının yüce hatırasına duyduğu saygının gereği olarak 1879’da
Aziyade’yi, 1892’de ise Fantome d’Orient’i yayınladı. Aziyade, (Fransızca:
Aziyadé) yazarın ilk baskısı 1879 yılında yapılan yarı-otobiyografik
romanıdır. Kitapta 27 yaşındaki bir İngiliz subayın 1876’da Selanik ve
İstanbul’da görevli olduğu dönemde Aziyade isimli 18 yaşındaki bir Çerkez
kızı ile yaşadığı gizli aşk anlatılır. Roman kahramanı subayın hatıratı ile
arkadaşları Plum-kett ve William Brown’a, ayrıca Yorkshire’da Brightbury
kasabasında oturan (ve adı belirtilmeyen) kızkardeşine yazılmış mektuplar
şeklinde kaleme alınmıştır. Devrin siyasal olayları, romantik İstanbul
betimlemeleri, günlük hayata dair pek çok gözlem içeren roman, yazarın
bir Fransız deniz subayı olarak Osmanlı Devleti’nde görev yaptığı dönemde
tuttuğu günlüğe dayanır. Romana konu olan aşkın gerçekten yaşanıp
yaşanmadığı ve roman kişisi Aziyade’nin kurgu bir karakter olup olmadığı,
tartışma konusudur. Aziyade, yazarın ilk romanıdır. Müzayedemizde
sunulan baskı ise Aziyade’nin en aranan resimli baskısıdır.