James Emerson [Tennent], LETTERS FROM THE ÆGEAN, J. & J. Harper, New York, 1829. ix, [25-] 248 s, 24 x 15 cm, sırtı yenilenmiş deri cildinde. 1829’da İzmir ve çevresi...
Sir James Emerson Tennent (1804-1869) İngiliz siyasetçisi ve seyyahıdır. Letters from the Ægean, Batı
Anadolu’nun Rum halkı, İzmir ve çevresinin 19. yüzyıl başındaki durumu ile ilgili bilgiler içeren son derece önemli
ve nadir bir kaynaktır. Kitabını, bölgede farklı tarihlerde yaptığı gezilerde edindiği izlenimlerini mektuplar halinde
yazarak hazırlamıştır. Bu mektupların bir kısmı Letters from the Levant başlığı altında New Monthly Magazine’de
yayınlanmış ve büyük ilgi toplamıştır. Kitabını oluştururken kendinden önce bölgeyi gezenlerin eserlerinden
yararlandığını belirten Emerson tasvirlerini gayet akıcı ve anlaşılır bir üslupla yapmaktadır. 13 bölümden oluşan
kitapta Anadolu’da İzmir, Efes, Philadelphia, (Alaşehir ve Manisa), Laodicea (Pamukkale bölgesi), Foça ve Kekova’yı,
Ege Denizi’nde Naksos, Mikonos ve Milo gibi adaları gezmiştir. Yazar bu yerleri ayrıntılı olarak anlatırken mitolojik
ve tarihi bilgilerle de zenginleştirmektedir. Kitap, Batı Anadolu’da yerleşik Rum nüfus başta olmak üzere zengin
bir etnik birleşim arzeden etnik unsurları günlük yaşamları, gelenek ve âdetleri ile ele almaktadır. Yazarın tasvirleri
arasında kahvehaneler, Türk kadınlarının güzelliği, Türklerin ve Rumların kadınlara karşı tutumu, Rum korsanları,
Ermeni tercümanlar, Osmanlı çeşmeleri ve su medeniyeti gibi konular bulunmaktadır. Diğer yandan Türklere
büyük bir sempati duyan yazar İzmir çarşılarında Türkçe konuşamadıkları halde kesinlikle en ufak biçimde
kandırılmadıklarını, Türklerin müsamahasını, kitle olarak bakılırsa Türklerin dünyanın en güzel insanları oldukları,
giyim kuşamlarının da bir Avrupalı’nınkinden çok daha güzel olduğunu söylemektedir İzmir ve İzmirliler hakkında
iki ayrı bölüm içeren kitap bu bakımdan da her zaman aranan bir kaynak olmuştur. Kitabın aynı yıl Londra’da
yapılmış 2 ciltlik bir baskısı daha vardır. Blackmer 550 ve Atabey 397 (London, 1829 baskısı)