İsveç seyahatname literatüründe İstanbul...

Per Emanuel Bergstrand (1834-1890) İsveçli araştırmacı, seyyah ve edebiyatçıydı. Kendi adı dışında “Bias” ve “Captain Gulliver” adlarını da kullanmıştır. Seyahat kitaplarının yanısıra, kartoğrafya uzmanı olması sebebiyle bu alanda çeşitli kitaplar yazmıştır. Çeşitli gazetelerde yazarlık da yapmış olan Bergstrand, 1882 yılında çıktığı İstanbul seyahati ile ilgili notlarını müzayedemizde sunduğumuz kitapta yayınlamıştır. Bergstrand, bugünkü Letonya, Litvanya, Polonya ve Romanya’nın ardından gemiyle İstanbul’a gelir. İlk bakışta şehir gözüne sihirli bir değnekmiş gibi görünür. Galata’ya çıktığında tezatlarla karşılaşır. Pera’nın şık ve renkli ahşap evleri, inişli çıkışlı liman mahallesi, kafeler, tramvaylar derken sokaklarda atların ve köpeklerin arasından ilerlemeye çalışan yoğun insan trafiği bir hayli ilginç gelir. Özellikle de köpeklerin sayıca fazla oluşu dikkatini çeker. Bergstrand, şehrin büyüleyici güzelliği ile şehrin son derece pis ve hijyenik olmayan dar ve kalabalık sokakları arasında sıkışıp kalır. Bu daha önce şahit olmadığı bir çelişkidir. Pangaltı ve Feriköy’e giden Bergstrand buradaki kafelerden sokağa yayılan “keman ve klarnet” seslerinden oldukça etkilenir. Üsküdar’ın, şehrin Avrupa yakasına nazaran daha pis olduğuna ve burada uzun süre kalmasının mümkün olmadığına dikkat çeker. Dolmabahçe Sarayı ve Ayasofya onu bir kez daha büyüler. Buharlı vapur ile Haliç’ten Büyükdere’ye günübirlik geziye çıkan Bergstrand, kendisi ile birlikte teknede Türklerin, Rumların, Ermenilerin ve özellikle Norveçlilerin bulunduğunu ifade eder. İlk defa görülüyor.